Stimmhafte pharyngale Frikativ

(Witergleitet vun IPA ʕ)
Stimmhafte pharyngale Frikativ
IPA-Nummere 145
IPA-Zeiche ʕ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA ?\
Kirshenbaum H<vcd>
Hörbiispiil/?

De stimmhafti pharyngali Frikativ oder Approximant isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. Ùnter de Sprooche vo dr Wält chùnt er sehr sälte vor. S Zeiche im IPA defür isch [ʕ].

En Groossdeil vo Sprooche, wie s Arabisch, wo es de Luut aageblich git, hen stattdäm allerdings schynts en epiglottale Luut: [ʢ][1]. Es isch allerdings mindeschtens ei Sprooch bekannt, wo glychzytig pharyngali ùn epiglottali Frikativ het, ùn zwar s Aghulisch, e Sprooch wo vo 17.000 Mensche in dr russische Republik Dagestan gschwätzt wird.

Au wänn de Luut traditionel als Frikativ ygordnet isch, isch es wohl meischt en Approximant.

Artikulation

ändere

Verbreitig

ändere
Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Schwäbisch[2] ändard [ˈend̥aʕ̞d̥] ‚änderet‘ En Approximant.[2] Allophon vo /ʁ/ im Chern ùn am Änd vùnere Silbe[2].
Abasinisch гӀапынхъамыз [ʕaːpənqaːməz] ‚März‘
Arabisch ثعبان [θuʕbaːn] ‚Schlang‘
Assyrisch-neuaramäisch tara [tər'ʕɑː] ‚Dür‘ Nùmme in konservativem oder liturgischem Bruuch. Sùnscht meischt [tərɑː].
Awarisch гӀоркь [ʕortɬʼː] ‚Griff‘
Dänisch[3] ravn [ʕ̞ɑ̈wˀn] ‚Rab‘ En Approximant;[3] wird au als [ʁ] bschriibe.[4]
Hebräisch Irakischs Hebräisch עברית [ʕibˈriːθ] ‚Hebräischi Sprooch‘
Sephardisch [ʕivˈɾit]
Jemenitisch   [ʕivˈriːθ]
Kabylisch[5] ɛemmi [ʕəmːi] ‚myn Vateronkel‘
Koptisch ϣⲁⲓ / ʕšai [əʕˈʃai] ‚verviilfache‘
Kurdisch ewr [ʕæwr] ‚Wùlch‘ In gwüsse Dialäkt.
Marshallesisch enana [ɛ̯ɛnæ͡ɑʕnæ͡ɑʕ] ‚es isch schlächt‘
Portugiesisch Fluminense armando [ɐʕˈmɜ̃du] ‚bewaffne‘ in freier Variation mit [ɣ], [ʁ] ùn [ɦ] vor stimmhafte Konsonante.
Somali cunto [ʕuntɔ] ‚Ässe‘
Stoney marazhud [maʕazud] ‚Räge‘
Tschetschenisch Ӏан / jan   [ʕan] ‚Winter‘
Turoyo ܐܰܪܥܳܐ [arʕo] ‚Ärd‘
Ukrainisch[6] гора [ʕoˈrɑ] ‚Berg‘ Wird au als [ɦ] bschriibe.


Fuessnote

ändere
  1. Ladefoged, Peter & Maddieson, Jan. (1996). The Sounds of the World's Languages. ISBN 0-631-19815-6.
  2. 2,0 2,1 2,2 Markus Hiller: Pharyngeals and "lax" vowel quality. Institut für Deutsche Sprache. Archiviert vom Original am 28. Mai 2014.
  3. 3,0 3,1 Ladefoged & Maddieson (1996:323)
  4. Basbøll (2005:62)
  5. Bonafont (2006:9)
  6. Danyenko & Vakulenko (1995:12)


  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.