Retroflexe Approximant

Retroflexe Approximant
IPA-Nummere	152
IPA-Zeiche	ɻ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	r\`
Kirshenbaum	r.
Hörbiispiilⓘ

De retroflexi Approximant oder retroflexi rhotischi Approximant isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. Er chùnt zum Byspil bi mange Sprecher vùm Änglische, im Chinesische ùn in Sprooche z Indie ùn Auschtralie vor, isch sùnscht aber änder sälte. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ɻ].

Im Alemannische het es ei Dialäkt gee, wo de Luut gha het. Ùn zwar de Dialäkt vo Schwyzer, wo ùff Wisconsin ussgwandret sin. Dört het mer ùnter em Yyflùss vùm Änglische en retroflexs-r gha.

Artikulation

• Es isch en Approximant, er wird ohni Verschlùss oder Engi im Muul bildet.
• De Artikulationsort isch retroflex; d Zùng wird hinter de Zahndamm zrùggboge.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Wisconsin-Schwyzerdütsch		Riiber	[ɻɪːb̥ɚ]	'Flùss'	vorallem bi änglische Lehnwörter; het au en Vibrant [r] chönne sy.
Albanisch	Gegisch	rruga	[ˈɻuga]	‚Strooss‘	cha au [r] sy.
Chinesisch	Mandarin	肉/Pinyin:ròu	[ɻou̯˥˩]	‚Fleisch‘	cha au en [ʐ] sy.
Enindhilyagwa		angwura	[aŋwuɻa]	'Füür'
Malayalam		വഴി	[ʋɐɻi]	‚Wäg‘
Tamil		தமிழ் Tamiḻ	[t̪əˈmɨɻ]	‚Tamil‘
Yagan		wárho	[ˈwaɻo]	‚Höhli‘
Derung		Tvrung	[tə˧˩ɻuŋ˥˧]	‚Derung‘
Niiderländisch		eerst	[ɪːɻst]
Änglisch	Mangi Sprecher vùm amerikanische Änglisch	red	[ɻʷɛd]	‚root‘	isch je nooch Dialäkt ùn Sprecher au alveolar („bunched“) [ɹ] oder sältener en Vibrant [r].
	Mangi Sprecher vùm irische Änglisch
	Mangi Sprecher in Südweschtängland
Färöisch		hoyrdi	[hɔiɻʈɛ]	‚ghört ha‘	Allophon vo /r/. isch mangmool au stimmloses ɻ̊.
Neugriechisch	Dialäkt vo Kreta	γάλα gála	[ˈɣaɻa]	‚Milch‘	en Allophon vo /l/ vor /a o u/. Isch am verschwinde.
Mapudungun		'rayen	[ɻɜˈjën]	‚Bluem‘	Ei möglichi Ussprooch vo /ʐ/; cha au [ʐ] oder [ɭ] sy.
Paschtunisch		سوړ	[soɻ]	‚chalt‘	Allophon vo /ɭ̆/.
Portugiesisch	Mangi Sprecher in de Centro-Sul-Region	cartas	[ˈkaɻtə̥̆s]	‚Brief‘	Allophon vo /r/ ùn mangmool /l/) am Änd vùnere Silbe. Chùnt vorallem in ländliche Gegende vo São Paulo, Paraná ùn südlig vo Minas Gerais vor, aber di hüüfigeri Ussprooch isch [ɹ].
	Caipira-Dialäkt	temporal	[tẽɪ̯̃pʊˈɾaɻ]	‚Blatzräge‘
	ältre Dialäkt vo Piracicaba	grato	[ˈgɻatʊ̥]	‚dankbar‘
Wati	Pitjantjatjara Dialäkt	Uluṟu	[ʊlʊɻʊ]	‚Uluru‘

Fuessnote

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.