Stimmlose alveolo-palatale Frikativ

Stimmlose alveolo-palatale Frikativ
IPA-Nummere	182
IPA-Zeiche	ɕ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	s\
Kirshenbaum	S;
Hörbiispiilⓘ

De stimmlosi alveolo-palatali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA defür isch [ɕ].

Artikulation

• Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
• De Artikulationsort isch alveolopalatal; des heisst, dass zum eine d Zùng hinter em Zahndamm e Engi bildet, wie bi eme postalveolare Luut. Glychzytig isch de Luut palatalisiert. Des heisst, dass de hinteri Deil vo de Zùng em harte Gaume aagnöcheret wird.
• D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA	Bedütig	Bemerchig
Adygeisch		щы	[ɕə]	‚drüü‘
Katalanisch	Öschtliche Dialäkt ùn de vo Mallorca	caixa	[ˈkaɕə]	‚Chaschte‘
Chinesisch	Mandarin	西安/Xī'ān	[ɕí.án]	‚Xi'an‘
Tschuwaschisch		çиçӗм	[ˈɕiɕ̬əm]	‚Blitz‘
Dänisch		sjæl	[ɕeˀl]	‚Seel‘
Niiderländisch	gwüssi Sprecher	sjabloon	[ɕäˈbloːn]	‚Schablon‘	Cha au [ʃ] oder [sʲ] sy.
Guaraní	Paraguayisch	che	[ɕɛ]	‚Ich‘
Japanisch		塩/shio	[ɕi.o]	‚Salz‘
Kabardinisch		щэ	[ɕa]	‚hundert‘
Koreanisch		시/si	[ɕi]	‚Gedicht‘
Luxemburgisch		liicht	[liːɕt]	‚Liecht‘	Allophon vo /χ/ nooch vordere Vokal. Mangi Sprecher spreche es au als [ʃ] uss.
Norwegisch	Öschtlichi Standardussprooch	kjekk	[ɕɛ̝kː]	‚hübsch‘	Im IPA meischt als [ç] transkribiert.
Polnisch		śruba	[ˈɕrubä]	‚Schruube‘
Portugiesisch		mexendo	[meˈɕẽd̪u]	‚in Bewegig‘	au als [ʃ] beschriibe.
Rumänisch	Siibebürgischi Dialäkt	ce	[ɕɛ]	‚was‘	Im Standardrumänische [tʃ]
Russisch		счастье	[ˈɕːæsʲtʲjə]	‚Glügg‘
Serbokroatisch	Kroatisch	miš će	[mîɕ t͡ɕe̞]	‚d Muus wird‘	Allophon vo /ʃ/ vor /t͡ɕ, d͡ʑ/.
	Mangi Sprecher vum Montenegrinisch	śutra	[ɕutra]	‚morn‘	allophonischi Ussprooch vo /sj/ oder /s/.
Sorbisch	Niiedersorbisch	pśijaśel	[ˈpɕijäɕɛl]	‚Fründ‘
Schwedisch	Finländischs Schwedisch	sjok	[ɕuːk]	‚Mogge‘	Allophon vo /ɧ/.
	Schwede	kjol	[ɕuːl]	‚Rogg‘
Tibetisch	Lhasa-Dialäkt	བཞི་	[ɕi˨˧]	‚vier‘
Yi		ꑟ/xi	[ɕi˧]	‚Faade‘

Fuessnote

Konsonante	Lueg au: IPA, Vokale
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞ Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ dð ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx ɡɣ qχ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ ʂʼ q͡χʼ    Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’ Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.