Stimmlose bilabiale Plosiv

Stimmlose bilabiale Plosiv
IPA-Nummere 101
IPA-Zeiche p
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA p
Kirshenbaum p
Hörbiispiil/?

De stimmlosi bilabiali Plosiv isch e Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. Er chùnt in de meischte Sprooche vo dr Wält vor; zue de Ussnaame ghört zum Byspil s Kanien'keha. Im Arabische git es au kei /p/, defür aber en /b/. S Zeiche im IPA defür isch [p].

In de alemannische Dialäkt chùnt de Luut als Lenis, Fortis ùn behuucht vor. De Lenis-Luut wird allerdings meischt als Stimmhafter bilabialer Plosiv bhandlet ùn transkribiert.

Artikulation

ändere
  • Es isch en Verschlùssluut; dr Lùftstrom im Muul wird ganz blockiert ùn deno wird d Lùft ùff eimool dur s Muul abgloo.
  • De Artikulationsort isch bilabial; er wird mit de Ùnter- ùn Oberlippe zämme artikuliert.
  • D Phonation isch stimmlos; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder nit.
  • Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
  • Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

ändere
Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Baseldytsch Lenis Bòscht [b̥ɔʃt] ‚Poscht‘
Fortis Woope [ˈʋoːpə] ‚Wappe‘
behuucht phassyyv [ˈpʰasiːf] ‚passiv‘
Hotzewälderisch Lenis Baaderli [ˈb̥ɑːd̥ərli] ‚Gänseblüemli‘
Fortis Plättli [ˈplætli] ‚Fliese‘
behuucht phrèssiere [pʰrɛsiə̯rə] ‚pressiere‘
Jùutütsch Lenis Buu   [b̥uː] ‚Bau‘
Fortis pofle   [ˈpɔv̥lə] ‚e groobi Arbet mache‘
behuucht ? ?
Markgräflerisch Lenis bees   [b̥eːz̥] ‚böös‘
Fortis Rosbole [ˈrosˌpolə] ‚Rossbolle‘ Allophon vo /b̥/ in Konsonantehuufe.
behuucht Phägli [ˈpʰæg̊li] ‚Päckli‘ chùnt nùmme in Främdwörter vor.
Oberelsässisch Lenis Bàch   [b̥ɑɣ̊] ‚Bach‘
Fortis spìela   [ˈʃpɪːlɐ] ‚spiile‘ Allophon vo /b̥/ in Konsonantehuufe.
behuucht ? ?
Oberschwäbisch Lenis dr Baum   [d̥əʁ̞ ˈb̥aʊ̯m] ‚dr Baum‘
Fortis dr Speck   [d̥əʁ̞ ˈʃpɛg̊] ‚dr Späck‘ Allophon vo /b̥/ in Konsonantehuufe.
behuucht s Päckla   [ˈspʰɛg̊lɐ] ‚s Päckli‘ chùnt nùmme in Främdwörter vor.
Solothurnisch Lenis Schnabu   [ˈʒ̊nɑb̥ʊ] ‚Schnabel‘
Fortis Späck   ʃpækx͡] ‚Späck‘
behuucht ? ?
Züritüütsch Lenis hube   [ˈhuːb̥ə] ‚Hube‘
Fortis Hupe   [ˈhuːpə] ‚Hupe‘
behuucht s Phäckli   [s ˈpʰæqχ͡lɪ] ‚s Phäggli‘
Dütsch packen   [ˈpʰakən] ‚pagge‘ isch in de meischte Positione behuucht
Rätoromanisch Surselvisch pischada   [piˈʒadɐ] ‚Anke‘
Putèr painch   [pantɕ] ‚Anke‘
Vallader paur   [paʊ̯r] ‚Buur‘
Frankoprovenzalisch Greyerzerisch le pu   [ləˈpy] ‚de Gùller‘
Walliser Patois (Nendaz) chopé   [ʃoˈpe] ‚Metzg‘
Adygeisch паӏо   [paːʔʷa] ‚Huet‘
Armenisch Oschtarmenisch[1] պապիկ   [pɑpik] ‚Groossvater‘ es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte Forme ùnterschide
Bengalisch পাল [pal] ‚Seegel‘ es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte Forme ùnterschide
Chinesisch Kantonesisch 爆/pao [pɑʊ˩] ‚explodiere‘ es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte Forme ùnterschide
Mandarin 爆炸/bàozhà   [pɑʊ˥˩ tʂa˥˩] 'explodiere' es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte Forme ùnterschide
Tschechisch pes   [pɛs] ‚Hùnd‘
Niiderländisch[2] plicht   [plɪxt] ‚Pflicht‘
Änglisch push   [pʰʊʃ] ‚drùgge‘ isch in de meischte Positione behuucht
Französisch pomme   [pɔm] ‚Öpfel‘
Neugriechisch πόδι [ˈpo̞ði] ‚Bai‘
Hindi पल [pəl] ‚Augebligg‘ es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte Forme ùnterschide
Ungarisch papír   [ˈpɒpiːr] ‚Papier‘
Italienisch[3] papà [paˈpa] ‚Vatter‘
Japanisch[4] Katakana:スト/ posuto [posɯto] ‚Briefchaschte‘
Koreanisch 풀/pul [pʰul] ‚Graas‘
Lakota púza [ˈpʊza] ‚droche‘
Malaiisch panas [panas] ‚heiss‘
Maltesisch aptit [apˈtit] ‚Appetit‘
Paschtunisch پانير [pɑˈnir] ‚Chääs‘
Pirahã pibaóí [ˈpìbàóí̯] ‚Otter‘
Polnisch[5] pas   [pas] ‚Gürtel‘
Portugiesisch[6] pai [paɪ̯] ‚Vatter‘
Rumänisch pas [pas] ‚Schritt‘
Russisch[7] плод [plot] ‚Frùcht‘ chùnt phonemisch au palatisiert vor.
Slowakisch pes [pɛs] ‚Hùnd‘
Spanisch[8] peso [ˈpe̞so̞] ‚Gwicht‘
Schwedisch apa [ˈɑːpʰa] ‚Affe‘
Tsesisch пу [pʰu] ‚Syte‘ chùnt phonemisch au als Ejektiv vor.
Türkisch kap [kʰäp] ‚Haafe‘

Fuessnote

ändere
  1. Dum-Tragut (2009:17)
  2. Gussenhoven, Carlos (1992), "Dutch", Journal of the International Phonetic Association 22 (2): 45–47
  3. Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117–121
  4. Okada, Hideo (1991), "Phonetic Representation:Japanese", Journal of the International Phonetic Association 21 (2): 94–97
  5. Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association 33 (1): 103–107
  6. Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
  7. Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39–87
  8. Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.