Alemannische Wikipedia

Stimmlose velare Plosiv

Stimmlose velare Plosiv
IPA-Nummere 109
IPA-Zeiche k
IPA-Bildli Xsampa-k.png
Teuthonista ?
X-SAMPA k
Kirshenbaum k
Hörbiispiil?/i

De stimmlosi velari Plosiv isch e Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. Er chùnt in fascht jedere Sprooch vo dr Wält vor[1]. S Zeiche im IPA defür isch [k].

Im Alemannische chùnt de Luut als Lenis, Fortis ùn behuucht vor. De Lenis-Luut wird allerdings meischt als /g̊/ bhandlet ùn transkribiert. Bstimmti Dialäkt, bsùnders im Niideralemannische ùn Schwööbische hen aber au nùmme de Lenis.

Uss Gründ, wo mitem Ùffbau vùm mänschliche Muul z due hen, isch di gnaui Stell, wo de Luut ussgsproche wird, je nooch Sprooch ùn de andre Luut, wo im Wort vorchömme, verschiide.

ArtikulationBearbeite

VerbreitigBearbeite

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Baseldytsch Lenis Gind [g̊ɪnd̥] ‚Chind‘
Fortis Balgge [ˈb̥alkːə] ‚Balke‘
behuucht Koffer [ˈkʰɔfər] ‚Choffer‘ vorallem in neuere Lehnwörter ussem Dütsche
Hotzewälderisch Lenis gääch [g̊æːɣ̊] ‚steil‘
Fortis giggele [ˈg̊ɪkələ] ‚giggle‘
behuucht ghüüslet [ˈkʰyːz̥lət] ‚karriert‘ chùnt nùmme in Konsonantehuufe mit /h/ vor.
Jùutütsch Lenis Brägu   [ˈb̥ɾæg̊ʊ](info) ‚Röschti‘
Fortis päägge   [ˈpæːkə](info) ‚Gschrei vo Dier wie Schoof‘
behuucht ghüetet [ˈkʰyə̯tət] ‚ghietet‘
Markgräflerisch Lenis Gäld   [g̊æld̥](info) ‚Gäld‘
Fortis Laadgaable [ˈlɑːtˌkɑːb̥lə] ‚groossi Gaabel zum heue‘ Allophon vo /g̊/ in Konsonantehuufe.
behuucht Khùmeedi [kʰʊˈmeːd̥ɪ] ‚Ärger‘ chùnt vorallem in neuere Främdwörter vor.
Oberelsässisch Lenis Wàga   [ˈʋɑːg̊ɐ](info) ‚Waage/Auto‘
Fortis Ecka   [ˈekɐ](info) ‚Eck‘
behuucht ghèit   [kʰɛɪ̯t](info) ‚ghait‘
Oberschwäbisch Lenis Gaiss   [g̊aɪ̯z̥](info) ‚Geiss‘
Fortis dr Ricka   [d̥əʁ̞ ˈʁ̞ɪkɐ](info) ‚dr Rùgge‘
behuucht Kicha   [ˈkʰɪɣ̊ɐ](info) ‚Chùchi‘
Solothurnisch Lenis Gäiss   [g̊æɪ̯s](info) ‚Geiss‘
Fortis Rügge   ˈrʏkə](info) ‚Rùgge‘
behuucht gha [kʰɑ] ‚gha‘
Züritüütsch Lenis gääl   [g̊æːl](info) ‚gääl‘
Fortis Rugge   [ˈrukə](info) ‚Rùgge‘
behuucht nöd gha   [ˈnøtˌkʰɒ](info) ‚nit gha‘
Dütsch Käse   [ˈkʰɛːzə](info) ‚Chääs‘ isch in de meischte Positione behuucht
Rätoromanisch Surselvisch casa   [ˈkazɐ](info) ‚Huus‘
Putèr cour   [kɔːr](info) ‚Härz‘
Vallader curagia   [kʊˈɾadʑɐ](info) ‚Schnuur‘
Frankoprovenzalisch Greyerzerisch le kurti   [lə kyʁˈti](info) ‚de Garte‘
Walliser Patois (Nendaz) tsùquyë   [ˈtsʊkjə](info) ‚Glùggser‘
Abchasisch ақалақь [ˈakalakʲ] ‚d Stadt‘
Adygeisch Dialäkt vo de Schapsuge кьэт   [kʲat](info) ‚Huen‘ Entspricht in andre Dialäkt [t͡ʃ].
Dialäkt vo de Temirgojer пскэн [pskan] ‚hueschte‘
Ahtna gistaann [kɪstʰɐːn] ‚seggs‘
Aleutisch[3] kiikax̂ [kiːkaχ] ‚Moosbeerestruuch‘
Änglisch kiss   [kʰɪs](info) ‚Chùss‘
Arabisch Standard[4] كتب [ˈkatabɐ] ‚er het gschriibe‘
Armenisch Oschtarmenisch[5] կանաչ   [kɑnɑtʃʰ](info) ‚grien‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Assyrisch-neuaramäisch kuleh [kulɛː] ‚alles‘ Entspricht in andre Dialäkt [t͡ʃ].
Baskisch katu [kat̪u] ‚Chatz‘
Bengalisch কম [kɔm] ‚weeniger, weenig‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Bulgarisch как [kak] ‚wie‘
Chinesisch Kantonesisch 家/gaa1 [kaː˥˥] Heim Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Mandarin 高/Pinyin:gāo   [kɑʊ˥](info) ‚grooss, hooch‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Dänisch Standard[6] gås [ˈkɔ̽ːs] ‚Gans‘ Isch wie im Alemannische e Lenis, also nit stimmhaft, ùn wird meischt als [ɡ̊] oder [ɡ] transkribiert. Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide. De behuuchte wird meischt als [kʰ] oder [k] transkribiert.
Esperanto rakonto [raˈkonto] ‚Erzäälig‘
Estnisch kõik [kɤik] ‚alli‘
Finnisch kakku [kɑkːu] ‚Chueche‘
Französisch cuisine   [kɥizin](info) ‚Chùchi‘
Georgisch[7] ქვა [kʰva] ‚Stei‘
Gujarati કાંદો [kɑːnd̪oː] ‚Zwiible‘
Hebräisch כסף/kesef [ˈkesef] ‚Gäld‘
Hindi काम [kɑːm] ‚schaffe‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Italienisch[8] casa   [ˈkaza](info) ‚Huus‘
Japanisch[9] kanji:鞄/kaban [kabaɴ] ‚Handdasch‘
Kagayanen[10] [kað̞aɡ] ‚Geischt‘
Katalanisch[11] quinze [ˈkinzə] ‚fùffzee‘
Koreanisch hangul:가다 / kada [kada] ‚gange‘
Lakota kimímela [kɪˈmɪmela] ‚Sùnnevoogel‘
Luxemburgisch[12] geess [ˈkeːs] ‚Geiss‘ Isch wie im Alemannische e Lenis, also stimmlos, ùn wird meischt als [ɡ] transkribiert. Es chùnt au behuucht, vor, was meischt als [k] transkribiert wird.
Malaiisch kaki [kaki] ‚Bai‘
Marathi कवच [kəʋət͡s] ‚Rüschtig‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Mazedonisch кој [kɔj] ‚wer‘
Mohawk ká:khare [ˈgaːkʰaɺɛ] ‚Rogg‘
Neugriechisch καλόγερος [kaˈlo̞ɡe̞ro̞s̠] ‚Mönch‘
Niiderländisch[13] koning   [ˈkonɪŋ](info) ‚Chönig‘
Norwegisch kake [kɑːkɛ] ‚Chueche‘
Panjabi ਕਰ [kəɾ] ‚due‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Paschtunisch كال [kɑl] ‚Joor‘
Polnisch[14] buk   [ˈbuk](info) ‚Bueche‘
Portugiesisch[15] corno [ˈkoɾnu] ‚Horn‘
Russisch[16] короткий   [kɐˈrotkʲɪj](info) ‚chùrz‘
Rumänisch[17] când [ˈkɨnd] ‚wänn‘
Schwedisch ko   [ˈkʰuː](info) ‚Chue‘
Slowakisch kosť [kosc] ‚Chnoche‘
Spanisch[18] casa   [ˈkasa](info) ‚Huus‘
Telugu కాకి [kāki] ‚Chraie‘
Tschechisch kost   [kost](info) ‚Chnoche‘
Türkisch kulak [kʰuläk] ‚Ohr‘
Ukrainisch колесо   [ˈkɔɫɛsɔ](info) ‚Rad‘
Ungarisch akkor   [ɒkkor](info) ‚deno‘
Vietnamesisch cô [ko] ‚Tante‘
Weschtfriesisch keal [kɪəl] ‚Mùni‘
Yi ꇰ/ge [kɤ˧] ‚närrisch‘ Es wird zwüsche behuuchte ùn nit-behuuchte ùnterschide.
Zapotekisch Tilquiapan[19] canza [kanza] ‚laufe‘

FuessnoteBearbeite

  1. ↑ Ladefoged, Peter & Maddieson, Jan. (1996). The Sounds of the World's Languages. ISBN 0-631-19815-6. pp. 33
  2. ↑ Ladefoged, Peter & Maddieson, Jan. (1996). The Sounds of the World's Languages. ISBN 0-631-19815-6. pp. 33
  3. ↑ Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants (Second ed.). Blackwell.
  4. ↑ Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37–41
  5. ↑ Dum-Tragut (2009:13)
  6. ↑ Basbøll (2005:61)
  7. ↑ Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association 36 (2): 255–264
  8. ↑ Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association 34 (1): 117–121
  9. ↑ Okada, Hideo (1991), "Phonetic Representation:Japanese", Journal of the International Phonetic Association 21 (2): 94–97
  10. ↑ Olson et al. (2010:206–207)
  11. ↑ Carbonell & Llisterri (1992:53)
  12. ↑ Gilles & Trouvain (2013:67–68)
  13. ↑ Gussenhoven, Carlos (1992), "Dutch", Journal of the International Phonetic Association 22 (2): 45–47
  14. ↑ Jassem (2003:103)
  15. ↑ Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
  16. ↑ Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39–87
  17. ↑ DEX Online: Archivierte Kopie (Memento vom 14. April 2020 im Internet Archive)
  18. ↑ Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259
  19. ↑ Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquiapan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association 38 (1): 107–114
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n̪ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t̪ d̪ t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat pɸ bβ p̪f b̪v tθ ts dz tʃ dʒ ʈʂ ɖʐ tɕ dʑ cç ɟʝ kx qχ  Implo­siv  ɓ ɗ ᶑ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  pʼ tʼ ʈʼ cʼ kʼ qʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ fʼ θʼ sʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ xʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Stimmloser_velarer_Plosiv&oldid=985627"