Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Eduard Degener (* 20. Oktober 1809 z’ Braunschweig, Kenigraich Preussa; † 11. Septamber 1890 z’ San Antonio, Texas) ìsch a ditsch-àmerikànischer Politiker gsìì. Ar ìsch z’äärscht Àbgordneter gsìì ìm Härzogatum Anhalt-Dessau, un schpeeter ìm Represantàntahüss vu da Verainigta Schtààta vu 1869 bis 1871. Üsserdam ìsch’r Làndwìrt un Grooshandler vu Laawendsmìttel gsìì. Ìn Àmerikà hàt ma àb 1850 si Nàmma „Edward Degener“ gschrìewa.

Dr Eduard Degener.

si Lawa ändere

Dr Eduard Degener hàt ìm Ditschlànd un ìm Anglànd gschtudiart. Dernoh ìsch’r zwaimol Àbgordneter gsìì ìm Härzogatum Anhalt-Dessau. Ànna 1848 ìsch’r Mìtglìed gsìì ìm Vorpàrlamant.[1] Ànna 1850 hàt’r uf d’ „Làtiinischa Sidlung“ vu Sisterdale gwàndelt, wäschtlig vu San Antonio, ìm Texas. Ìn dara Zitt sìn z’ Sisterdale vìel Fräidanker un sodzusàga „Làtiiner“ gsìì; dr Degener ìsch àwer doo Làndwìrt gsìì. Si Hüss hàt’r vum Nicolaus Zink kàuift. Z’ Sisterdale hàt àui ìn dara Zitt dr Pedàgog Adolph Douai glabt, wo schpeeter dr ärschta Kìndergàrta ìn da Verainigta Stààta grìnda hàt.

Wahrem Sezessionskriag ìsch dr Degener vum konfederiarta Heer fäschtghàlta worra, dänn ar war „a gfahrliga un uffrüarerischa Pärson“ gsìì, un „a Fend vu dr Regiarung“.[2] Dr Degener hatt ààgawligerwiis d’ konfederiarta Schtààta kritiziart, un war mìt Fenda unt’r Briafwacksel gschtànda. Ar hàt àui kä Unterschtìtzer vu dr Union wälla kìntiga. Ar ìsch fìr d’ Àbschàffung vu dr Slàvaräi gsìì. Ar ìsch àui ìn’ra Gruppa gsìì, wo s’ Texas hàt wälla taila un s’ Wäscht-Texas unàbhängig màcha vu da Konfederàzion. Wahrend sim Prozass hàt sìch dr Degener unschuldig bekännt. Sina Ànwàlt han d’ Härrschàft vum Heer ìn Froog gschtällt; sa han àui d’ Ààklàg vu dr Uffrüahr wìdersproocha, wo-n-’s nìt ìm Gsätz gah hàt. Dr Degener hàt ma jedoch verurtailt: ar hàt a Pfànd vu 5000 $ müassa zàhla, un schweera, àss’r ìn dr Konfederàzion träi sìì war. Nohdam àss’r fräigmàcht worra ìsch, hàt dr Degener a Grooshàndel vu Laawendsmìttel z’ San Antonio glaita.

Wahrem Màssàker àm Nueces River ànna 1862 sìn ìm Degener sina Sehn Hugo un Hilmar vum konfederiarta Heer umbrocht worra.[3] Fìr sìe z’ ehra hàt dr Degener zamma mìt em Eduard Steves un em William Heuermann a Làndschtìck kàuift, fìr doo s’ ditschschprachiga Dankmol „Treue der Union“ z’ ärrìchta. Dàs Dankmol hàt ma àm 29. Novamber 1978 züahgfiagt àm Nàzionàla Verzaichnis vu da hischtorischa Schtälla.[4]

Ìm Johr 1866, wia àui ìn da Johra 1868–1869, ìsch dr Degener Mìtglìed gsìì vu dr texanischa Verfàssungsgawenda Versàmmlung. Ar ìsch àui unterànderem dr Vorsìtzenda gsìì vu dr Iiwànderungskummission, wu vìel àndra Ditscher gsìì sìn.[5] Nohdam àss s’ Texas nochamol a Bundesschtààt vu dr Union worra ìsch, hàt ma dr Degener àls repüblikànischer Àbgordneter gwählt, ìm 4. Wàhlbeziark vum Texas. Ar ìsch àlso vum 4. März 1870 bis àm 3. März 1871 ìm Kongress gsìì. Àn dr Wàhl vu 1870 hàt ma ìhn nìt wìdergwählt. Schtattdässa hàt ma dr Demokràt John Hancock gwählt. Aina vun ìm Degener sina Reeda ìm Kongress ìsch schrìftlig veräffentligt worra.[6]

Vu 1872 bis 1878 ìsch dr Degener Gmaindarot gsìì z’ San Antonio.

Dr Eduard Degener ìsch àm 11. Septamber 1890 gschtorwa, z’ San Antonio. Beardigt worra ìsch’r uf em Schtàdtfridhof Nr. 1 vu San Antonio.

Literàtür ändere

Externa Links ändere

  Commons: Eduard Degener – Sammlig vo Multimediadateie
  • Eduard Degener im Biographical Directory of the United States Congress

Ainzelnohwiisa ändere

  1. Bundesarchiv: Mitglieder des Vorparlaments und des Fünfzigerausschusses. (pdf) Bundesàrkiv, abgruefen am 1. Mai 2021.
  2. William C. David: Look Away! A History of the Confederate States of America. Free Press, 2003, ISBN 978-0-7432-3499-3, S. 172/173 (englisch).
  3. Eric Foner: The South's Inner Civil War: The more fiercely the Confederacy fought for its independence, the more bitterly divided it became. To fully understand the vast changes the war unleashed on the country, you must first understand the plight of the Southerners who didn't want secession. In: American Heritage. Band 40, Nr. 2. American Heritage Publishing Company, März 1989, S. 5 (englisch, archive.org [abgerufen am 18. Dezember 2013]).
  4. National Register of Historic Places-Kendall Co, Tx. National Park Service, abgruefen am 2. Februar 2011 (änglisch).
  5. Barbara J Rozek: Come to Texas: Attracting Immigrants 1865-1919. TAMU, 2003, ISBN 978-1-58544-267-6, S. 14 (englisch).
  6. Indian Affairs: Speech of Hon. Edward Degener, of Texas, delivered in the House of Representatives, January 21, 1871. In: The Portal to Texas History. Abgruefen am 2. Mai 2021 (änglisch).