Brot-Dessous
Brot-Dessous (frankoprovenzalisch [a brɔ dzɔ]) isch e Dorf i dr Gmai Rochefort vom Kanton Nöieburg.
| Brot-Dessous | |
|---|---|
 | |
| Basisdatä | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Bezirk: | |
| Gmeind | Rochefort |
| PLZ | 2149 |
| Koordinate: | 547479 / 200884 |
| Höchi: | 857 m ü. M. |
| Flächi: | 4,95 km² |
| Iiwohner: | 105 (31. Dezember 2013)[1] |
| Website | - |
 d Pont du Saut iber d Areuse | |
| Charte | |
| BEMERKUNG_KARTE= | |
Geografi
ändereBrot-Dessous lyt im Jura, im Tal vo dr Areuse, wo dört dur en töiffi und wildi Schlucht lauft. Derzue ghere au no d Wyler Fretereules (844 m ü. M.) un Champ-du-Moulin-Dessus (701 m ü. M.) am Sidhang vum Solmon. Es het vil Wald i der Bärglandschaft. Dr Dorfbann umfasst 12,5 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 80 Prozänt Wald, 7 Prozänt Sidligsflechi und Infrastruktur un 1,5 Prozänt sunschtigi Flechi.
Gschicht
ändereBrot-Dessous isch zum erschte Mol gnännt wore anne 998 as Broch. Bis 1888 het au no s Dorf Brot-Dessus zue dr Gmai ghert, wu hite Dail vu Brot-Plamboz isch. Von 1524 bis 1730 het Brot-Dessous scho mol zue dr Gmai Rochefort ghert.
Syt 1648 isch Nöieburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöieburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöieburg blibe.
Uf de 1. Jänner 2016 het Brot-Dessous mit dr Gmai Rochefort fusioniert, zu dere si scho im 16. un 17. Johrhundert ghert het.
Bis Änds 2017 het s Gebiet zum Bezirk Boudry ghört. Dänn het der Kanton Nöieburg sini Bezirk ufghobe, und d Gmeinde – i däm Fall also Rochefort – sind jetz die einzige Verwaltigseinheite vom Kanton.
Bevelkerig
ändereQuälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Yywohner | 251 | 255 | 273 | 284 | 328 | 343 | 310 | 226 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Yywohner | 229 | 198 | 242 | 184 | 155 | 144 | 127 | 95 |
Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 19,5 Prozänt gläge.
Religion
ändere39,5 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 34,3 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
ändereBi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 2,0 %, CVP 4,4 %, FDP 35,6 %, Grüeni 10,0 %, PdA 1,4 %, SP 23,6 %, SVP 18,4 %.
Wirtschaft
ändereS wichtigschte Gwärb isch s Puure. Früener het’s bi Brot-Dessous e Schteibruch ggää, wo me Chalch abbout het.
Sproch un Dialäkt
ändereBi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 95 Yywohner 86,4 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 4,5 Prozänt Dytsch, 2,7 Prozänt Italienisch un 6,3 Prozänt anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[3][4]
Literatur
ändere- Christine Müller / AG: Brot-Dessous. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
ändere
Commons: Brot-Dessous – Sammlig vo MultimediadateieFueßnote
ändere- ↑ Bilanz der ständigen Wohnbevölkerung nach Bezirken und Gemeinden uf bfs.admin.ch (Bundesamt för Statistik)
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
- ↑ Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
- ↑ Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176
