Stimmlose alveolare Plosiv

(Witergleitet vun IPA t)
Stimmlose alveolare Plosiv
IPA-Nummere 103
IPA-Zeiche t
IPA-Bildli
Teuthonista t
X-SAMPA t
Kirshenbaum t
Hörbiispiil/?

De stimmlosi alveolari Plosiv isch e Konsonant wo in fascht jedere Sprooch vorchùnt. S Hawaiisch isch eini vo de sältene Sprooche wo kei alveolare Plosiv hen. S Zeiche im IPA defür isch [t].

Im Alemannische chùnt de Luut als Lenis, Fortis ùn behuucht vor. Bstimmti Dialäkt, bsùnders im Niideralemannische ùn Schwööbische hen aber au nùmme de Lenis.

Artikulation

ändere

Verbreitig

ändere
Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Baseldytsch Lenis Brueder [ˈb̥ʁuə̯d̥əʁ] ‚Brueder‘
Fortis Zyt [tsit] ‚Zyt‘
behuucht Tee [ˈtʰeː] ‚Tee‘ vorallem in neuere Lehnwörter ussem Dütsche
Hotzewälderisch Lenis chläädere [ˈɣ̊læːd̥ərə] ‚chlettre‘
Fortis Laitere [ˈlaɪ̯tərə] ‚Leiter‘
behuucht Thunnèll [tʰuˈnɛl] ‚Tunnel‘ chùnt nùmme in neuere Främdwörter oder Konsonantehuufe mit /h/ vor.
Jùutütsch Lenis Bìndeg   [ˈb̥ɪndəg̊] ‚Bindig‘
Fortis Tììsch   [tɪːʃ] ‚Disch‘
behuucht ?
Markgräflerisch Lenis Faade   [ˈv̥ɑːd̥ə] ‚Fade‘
Fortis d Lyd [tlid̥] ‚d Lüt‘ Allophon vo /d̥/ in Konsonantehuufe.
behuucht Thanggschdel [tʰɑŋg̊ˈʃtel] ‚Tankstell‘ chùnt vorallem in neuere Främdwörter vor.
Oberelsässisch Lenis Dezamber   [d̥eˈtsæmb̥əʁ̥] ‚Dezämber‘
Fortis Fiirtig   [ˈv̥iːʁ̞tɪg̊] ‚Füürtig‘
behuucht ? ?
Oberschwäbisch Lenis s Bett   [spɛd̥] ‚s Bett‘
Fortis Donschteg   [ˈd̥onʃtɪg̊] ‚Dùnschtig‘ Allophon vo /d̥/ in Konsonantehuufe.
behuucht dr Tee   [d̥əʁ̞ tʰeː] ‚de Tee‘ chùnt vorallem in neuere Främdwörter vor.
Oschtschwyzerisch Lenis Lade   [ˈlɑd̥ə] ‚Lade‘
Fortis Latte   [ˈlɑtə] ‚Latte‘
behuucht ? ?
Solothurnisch Lenis Däuer   [ˈd̥æʊ̯əɾ] ‚Däller‘
Fortis nüüt   [nyːt] ‚nüüt‘
behuucht ? ?
Züritüütsch Lenis en Lade   [ən ˈlɒd̥ə] ‚en Laade‘
Fortis Schlitte   [ˈʒ̊litə] ‚Schlitte‘
behuucht Thee   [tʰeː] ‚Tee‘ vorallem in Lehnwörter ussem Hochdütsche
Dütsch Tochter   [ˈtʰɔxtɐ] ‚Dochter‘ isch in de meischte Positione behuucht
Rätoromanisch Surselvisch tegia   [ˈtedʑɐ] ‚Hütte‘
Putèr tuot   [tuɔ̯t] ‚alles‘
Vallader giat   [dʑat] ‚Chatz‘
Frankoprovenzalisch Greyerzerisch la gajèta   [la gaˈʒɛta] ‚d Zytig‘
Walliser Patois (Nendaz) faràta   [ˈfaʁɒtɐ] ‚spaziere goo‘
Chinesisch Mandarin 大/ Pinyin:dà [ta˥˩] 'gross'
Tschechisch toto [toto] 'des'
Niiderländisch[1] taal [taːl] 'Sprooch'
Änglisch tool [tʰuɫ] 'Werchzüüg'
Französisch[2] tordu [tɔʀdy] 'chrumm'
Neugriechisch τρία [ˈtria] 'drüü'
Ungarisch[3] tutaj [tutɒj] 'Floss'
Japanisch[4] Kanji:特別/tokubetsu [tokɯbetsɯ] 'bsunders'
Koreanisch 턱/teok [tʰʌk̚̚ ] 'Chiefer'
Malaiisch Malay alphabet tahun [tahun] 'Joor'
Maltesisch tassew [tasˈsew] 'woor, richtig'
Norwegisch tann [tɑn] 'Zaan'
Nunggubuyu[5] [taɾawa] 'gierig'
Slowakisch to [to] 'des'
Thailändisch า/ta [taː˥˧] 'Aug'
Vietnamesisch ti [ti] 'Fääler, Defekt'

Fuessnote

ändere
  1. Gussenhoven (1992:45)
  2. Fougeron & Smith (1993:73)
  3. Szende (1994:91)
  4. Okada (1991:94)
  5. Ladefoged (2005:158)
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.